پارگی تاندون آشیل بطور معمولدر افراد جوان و فعال و سالم 30 الی 50 ساله که هیچ سابقه ای از درد مچ یا پانداشته اند رخ می دهد. اغلب پارگی های تاندون آشیل 2-1 اینچ بالاتر از محل اتصال آنبه استخوان پاشنه پا ایجاد می شود و فقط در تنیسورها است که امکان پارگی زرد پیآشیل در محل اتصال آن به عضله پشت ساق زیاد است. عدم آمادگی کامل بدنی, سن بالاو کشش بیش از حد اعمال کردن بر روی عضله پشت ساق از علل مهم خطر برای ایجاد پارگیتاندون آشیل می باشند اما شایعترین رخدادی که سبب پارگی آشیل می گردد اعمال نیرویکششی بر روی پایی است که در محل مچ به سمت عقب خم شده است. مثل شروع استارت دو هایسرعت 100 متر. البته پارگی و آسیب زردپی آشیل می تواند در اثر اعمال ضربه مستقیم بهآن نیز رخ دهد.
فرکانس
میزان شیوعپارگی تاندون آشیل مشخص نیست اگر چه در مردان شایعتر از زنان است و در دهه های 3 تا 5 زندگی هم شیوع بیشتری دارد.
آناتومی کاربردی
زردپی آشیل بزرگترین و قوی ترینتاندون بدن انسان است. طول این تاندون در حدود 15 سانتی متر است و ادامه تاندونیعضله سه سر پشت ساق محسوب می گردد. تاندون آشیل باید زاویه حدود 30 درجه به استخوانپاشنه پا اتصال می یابد. خونرسانی آن از انتهای عضلانی آن و نیز از عروقی که ازاستخوان پاشنه به آن وارد می شوند تامین می گردد. 6-2 سانتی متری انتهای تحتانی آنعروق خونی ندارد و از قسمت محیطی و به طریقه انتشار تغذیه می شود و همین بخش بدونعروق است که در تمرینهای مداوم و فشارهای مختلف به سبب کمبود خونرسانی می توانددچار آسیب دیدگی و پارگی شود.
بیومکانیک ویژه ورزش
عمل عضله سه سرپشت ساق که تاندون آشیل آنرا به استخوان پاشنه پا اتصال می دهد خم کردن زانو و خمکردن به عقب مچ پا ( پلانتار فلکسیون ) است. خم شدن به عقب مچ پا در حرکات ورزشیاهمیت زیادی دارد مثل دویدن, پریدن و ایستادن و بالا رفتن از جایی مثل کوهنوردی . در خلال دویدن فشارهای معادل 10 برابر وزن بدن بر روی تاندون آشیل وارد می آید کهاگر آسیب قبلی در آن وجود داشته باشد مستعد آسیب مجدد خواهد بود.
شرح حال
• فرد آسیب دیده معمولاً بیانمی کند که احساس پاره شدن چیزی در پشت پا داشته و بدنبال آن دچار درد شدیدی شدهاست. • شاید بیان کند که در اثر اصابت ضربه و یا بازشدن ناگهانی پا در وضعیتی کهمچ پا به عقب خم بوده این درد ایجاد شده است. • امکان دارد که قبل از این دردشدید قبلاً در هنگام ورزش دچار درد خفیف پشت مچ پا می شده که اگر این امر را بیانکند نشانه آسیب قبلی یا زمینه ای تاندون آشیل مثل التهاب آن وجود دارد. که در زمینهاین آسیب قبلی حال دچار پارگی تاندون شده است. • سابقه ای از تزریق داخل تاندونیاستروئیدها که می تواند سبب ضعف تاندون شود هم باید پرسیده شود. • فرد بیان میکند که نمی تواند روی انگشتان پا بایستد یا از روی زمین بلند شود یا اینکهبدود. • باید پرسیده شود که آیا قبلاً هم در همین پا دچار پارگی شده است یاخیر.
معاینه
• باید تمام طول عضله سه سر پشتساق و تاندون آشیل معاینه و لمس شود و به هر گونه تورم حساسیت در لمس و نقص و فقدانتاندونی توجه گردد. • فرد در خم کردن مچ پا به عقب در برابر مقاومت دست ماناتوان است. • انجام تستهای تخصصی مثل : Hyper dorsiflexion و Thompson test و O’Brien needle test . علل پارگی تاندونآشیل
ریسک فاکتورهای پارگی تاندون آشیل عبارتند از : 1- ورزشکردن ناپیوسته و گاهگاهی 2- سن بین 50-30 سال 3- پارگی یا آسیب قبلی تاندونآشیل 4- تزریق قبلی استروئید داخل تاندون 5- تغییر شدید در میزان تمرین یاشدت تمرین. 6- شرکت در فعالیتهای جدید که در آنها مهارت کافی نداریم.
بررسی های تصویری
• رادیوگرافی مچ پا می تواندتورم بافت نرم , کلسیفیکاسیون و کندگی همزمان بخشی از استخوان پاشنه پا را نشاندهد. رادیوگرافی برای رد کردن اختلالات استخوانی و شکستگی های همراه بسیار مفیداست. • MRI و سونوگرافی برای تایید تشخیص کمک می کنند اما اهمیت این روش درپارگی های جزئی تاندون آشیل است که در رادیوگرافی دیده نمی شود. • سونوگرافیساده, سریع, ارزان و قابل تکرار است و با معاینه دینامیک می توان ضخامت تاندون ومیزان فاصله خالی در اثر پاره شدن را تشخیص داد. اما بشدت وابسته به شخصی است کهآنرا انجام می دهید. • MRI برای تشخیص پارگی های جزئی تاندون بسیار حساس است. همچنین برای تغییرات تخریبی مزمن تاندون, التهاب غلاف تاندونی, پارگی کامل آشیل وضخیم شدگی تاندون تشخیصی است. اما بررسی دینامیک با آن امکانپذیر نبوده و نیز گراناست.
درمان
در صورت پارگی کامل نیاز بهانجام جراحی وجود دارد. پس از بهبودی کافی تاندون با تشخیص پزشک فیزیوتراپی بایدصورت گیرد تا قدرت عضلانی و استحکام تاندونی و حس عمقی مناسب از مفصل شکلگیرد.